«ΟΥΚ ΕΙΜΙ ΩΣΠΕΡ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ»

 

      

          Στην Ιατρική, έχουμε μια κατηγορία ασθενειών τις οποίες ονομάζουμε ευκαιριακές λοιμώξεις. Στις περιπτώσεις αυτές μικρόβια και ιοί, που υπό συνήθης συνθήκες αδυνατούν να προσβάλουν το ανθρώπινο σώμα, καιροσκοπούν και εκμεταλλεύονται ευκαιρίες παροδικής αδυναμίας του ανασοποιητικού μας συστήματος, της άμυνας δηλαδή του σώματός μας.

 

          Ανάλογες ευκαιριακές λοιμώξεις, καιροσκοπούν, προσμένοντας παροδικές αδυναμίες της πνευματικής μας θωράκισης, για να προσβάλουν και να βλάψουν τη ψυχή μας. Τα μικρόβια του διαβόλου είναι όντως αδύνατα, αλλά «δολίως καθ’ ημόν κινούμενα», προσμένοντα υπομονετικά να μας πλήξουν, επενδύοντας σε εκφράσεις εγωϊσμού, που συνιστούν την Αχίλλειο πτέρνα της όποιας ανοσίας, θέλουμε να πιστεύουμε πως αναπτύξαμε, μέσα από περιστασιακό ή ακόμα και συστηματικό πνευματικό εμβολιασμό μας, με πνευματικό αγώνα και συμμετοχή, ενεργητικά ή απλά παθητικά, στη ζωή της στρατευμένης εκκλησίας.

 

          Αποτελεί βασική αρχή και προϋπόθεση, ότι για να μπορέσουμε να διαχειριστούμε αποτελεσματικά, τον όποιο φυσικό ή πνευματικό κίνδυνο, θα πρέπει να τον αναγνωρίσουμε και να εκτιμήσουμε την επικινδυνότητά του. Αν δεν κάνεις διάγνωση, πως μπορείς να ελπίζεις σε αποτελεσματική θεραπεία ή ακόμα καλύτερα, σε πρόληψη με ανάλογο εμβόλιασμό.

 

          Απόψε θα προσπαθίσω, παρά τη θεολογική ένδοιά μου, να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις και προβληματισμούς, για ένα ευκαιριακό μικρόβιο του πονηρού, από το οποίο δυστυχώς οι πλείστοι από εμάς, εμού συμπεριλαμβανομένου, δεν έχουμε επαρκή ανοσία, με αποτέλεσμα κατ’ επανάληψη να προσβαλόμαστε και να νοσούμε. Το τραγικό της υπόθεσης, είναι ότι πολλές φορές δεν το συνηδοιτοποιούμε, με αποτέλεσμα να γινόμαστε αθέλητα χρόνιοι φορείς του.

 

Θα αναφερθώ συγκεκριμένα στον «ιό» της υποκρισίας των Φαρισαίων της κάθε εποχής, για την οποία ο ίδιος ο Χριστός, μίλησε με περισσότερο σκληρά λόγια, απ' όλες τις άλλες αμαρτίες, ακόμα και αυτές των πορνών και των τελωνών. Στους Φαρισαίους, ήταν που εξαπέλυσε τα φοβερά  «οὐαὶ δὲ ὑμῖν, γραμματεῖς καὶ Φαρισαῖοι ὑποκριταί», ότι:

·       «.. πάντα τὰ ἔργα αὐτῶν ποιοῦσι πρὸς τὸ θεαθῆναι τοῖς ἀνθρώποις».

Ολα τα έργα τους τα πράττουν, για να επιδεικνύωνται και δοξάζωνται από τους ανθρώπους.

 

·       «φιλοῦσι δὲ τὴν πρωτοκλισίαν ἐν τοῖς δείπνοις καὶ τὰς πρωτοκαθεδρίας ἐν ταῖς συναγωγαῖς»

Αρέσκονται στο να καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις στα δείπνα και τα πρώτα καθίσματα στις συναγωγές.

 

·       «παρομοιάζετε τάφοις κεκονιαμένοις, οἵτινες ἔξωθεν μὲν φαίνονται ὡραῖοι, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ὀστέων νεκρῶν καὶ πάσης ἀκαθαρσίας».

Μοιάζανε με ασπρισμένους, καθαρούς τάφους, ενώ μέσα ήταν γεμάτοι κόκκαλα και ακαθαρσίες.

 

·        «καθαρίζετε τὸ ἔξωθεν τοῦ ποτηρίου καὶ τῆς παροψίδος, ἔσωθεν δὲ γέμουσιν ἐξ ἁρπαγῆς καὶ ἀδικίας».

Καθαρίζετε το έξω από το ποτήρι και το πιάτο, μέσα δε αυτά είναι γεμάτα από τροφές, που προέρχονται από αρπαγές και αδικίες.

 

·       «οὕτω καὶ ὑμεῖς ἔξωθεν μὲν φαίνεσθε τοῖς ἀνθρώποις δίκαιοι, ἔσωθεν δὲ μεστοί ἐστε ὑποκρίσεως καὶ ἀνομίας»

Ετσι και σεις, εξωτερικώς μεν φαίνεσθε στους ανθρώπους δίκαιοι, ενώ από μέσα είσθε γεμάτοι από υποκρισίαν και κάθε παρανομίαν.

 

Τους κατηγόρησε επίσης ότι, εκμεταλλεύονταν τα χρήματα των χηρών, ότι «διυλίζοντες τὸν κώνωπα, τὴν δὲ κάμηλον καταπίνοντες» ότι δηλαδή «διύλιζαν το κουνούπι και  κατάπιναν την καμήλα», ότι «πρόσεχαν το σκουπιδάκι στο μάτι του αδελφού τους και δεν κοίταζαν το δοκάρι στο δικό τους μάτι». Τους ονομάζει ακόμα «ὄφεις, γεννήματα ἐχιδνῶν» και «γεννήματα διαβόλου».

 

Τους καυτηρίασε επίσης ο Κύριος λέγοντάς τους «Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, ότι αποδεκατούτε το ηδύοσμον και το άνιθον και το κύμινον, και αφήκατε τα βαρύτερα του Νόμου, την κρίσιν και τον έλεον και την πίστιν».

 

Δηλαδή αλίμονο σε σας, Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί, που δίνετε απλά και μόνον στο ναό και στους λευίτας το δέκατον από το δυόσμο, τον άνιθο και το κύμινο, που τηρείτε δηλαδή μόνον τους τύπους, και κάποιες δευτερεύουσες διατάξεις του Νόμου, και περιφρονείτε τις μεγάλες εντολές του Θεού, όπως είναι η δικαία κρίσις, η ευσπλαχνία και η τιμιότητα, η ζωντανή πίστη του αληθινού Θεού.

 

Αντίθετα τους αμαρτωλούς, ο Χριστός τους πλησιάζει πάντα  με αγάπη και ευσπλαχνία, με την ανατρεπτική ρήση ότι «αι πόρναι και οι τελώναι, προάγουσιν ημάς εις την βασιλεία των ουρανών», μέσα από τη θύρα τη χαμηλή της ταπεινοφροσύνης και την οδό τη στενή και ανηφορική της ειλκρινούς μετανοίας. Ως ο «ποιμήν ο καλός» αναζητεί και ανακαλεί το «πρόβατον το απωλωλός» και καλωσορίζει την επιστοφή του «υιού του ασώτου», ενώ προσφέρει στον μετανοήσαντα συσταυρωμένο του ληστή, «μεθ’ αυτού» την παράδεισο.

 

       Μπορεί σήμερα να θέλουμε να νομίζουμε ότι η υποκρισία εξέλειπε, ότι υπήρχε μόνο στην εποχή των Φαρισαίων ή τουλάχιστο, ότι δεν μας αγγίζει. Αν όμως τολμήσουμε να ψάξουμε γύρω μας και ιδιαίτερα μέσα μας, θα δούμε ότι κρύβουμε, άλλοι λιγότερο και άλλοι περισσότρο έναν Φαρισαίο.

 

Ας μη ξεχνούμε, ότι με φοβερά του «Ουαί» ο Κύριος κατεδίκασε μια για πάντα τον Φαρισαϊσμό, τον οποίον εξομοίωσε με την υποκρισία. Το πλέον τραγικό λάθος των Φαρισαίων ήταν, ότι θεωρούσαν τον εαυτό τους ενάρετο, ευσεβή, δίκαιο και τέλειο ενώ φανερά περιφρονούσαν τους απλούς ανθρώπους του λαού. Η ουσία της Φαρισαϊκής αμαρτίας, συγκεντρώνεται στις λέξεις που είπε ο Φαρισαίος, στη διαχρονικά επίκαιρη παραβολή του «Τελώνη και του Φαρισαίου».

 

«...ὁ Θεός, εὐχαριστῶ σοι ὅτι οὐκ εἰμὶ ὥσπερ οἱ λοιποὶ τῶν ἀνθρώπων, ἅρπαγες, ἄδικοι, μοιχοί, ἢ καὶ ὡς οὗτος ὁ τελώνης, νηστεύω δὶς τοῦ σαββάτου, ἀποδεκατῶ πάντα ὅσα κτῶμαι».

 

«Θεέ μου, σε ευχαριστώ, γιατί εγώ δεν είμαι σαν τους άλλους ανθρώπους, πού είναι κλέφτες, άδικοι, άτιμοι ή και σαν αυτόν τον τελώνη, νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, δίνω το ένα δέκατο απ' όλα τα εισοδήματα μου».

 

Ο Κύριος ήλεγξε με τόση σφοδρότητα τους Φαρισαίους και μάλιστα λίγο πριν απ’ το πάθος τους, θέλοντας να στείλει ένα σαφές διαρκές μήνυμα σε όλους εκείνους που πιστεύουν πως είναι ενάρετοι και ευσεβείς, περιφρονόντας τα υπόλοιπα τέκνα του Θεού.

 

Κι είναι αλήθεια ότι η υποκρισία πρόσβαλλε σε όλες τις εποχές τους χριστιανούς και συνεχίζει και σήμερα να μας προσβάλλει. Λίγο πολύ όλοι μας δηλητηριαζόμεθα απ’ αυτό το φοβερό μικρόβιο, τον ιό, όχι της γρίπης αλλά της υποκρισίας. Ενώ ντυνόμαστε σεμνά, διαφημίζουμε ότι νηστεύουμε και εξομολογούμαστε, κάνουμε μεγάλους σταυρούς και μετάνοιες επιδεικτικές, χωρίς καμιά αναστολή, με την κάθε ευκαιρία κατακρίνουμε τους πάντες και τα πάντα.

 

 Υπάρχουν όμως πολλά είδη Φαρισαϊσμού, πολλές μορφές υποκρισίας, εξίσου επικίνδυνες και ψυχοφθόρες:

 

Μια μορφή απ’ αυτές, βρίσκει εύκολα πρόσφορο έδαφος σε όσους από μας είμαστε χλιαροί χριστιανοί. Όταν λοιπόν μας προτρέπουν να εκκλησιάζομαστε, να εξομολογούμαστε, να νηστεύουμε, και να κοινωνούμε, ή να εγκρατευόμαστε,  απαντούμε:

- Εγώ, λέμε, δεν είμαι σαν κι αυτούς τους Φαρισαίους που κάνουν τους μεγάλους Σταυρούς αλλά εκμεταλλεύονται τον κόσμο. Εγώ, είμαι ντόμπρος άνθρωπος, ειλικρινής, τίμιος, και αγαπώ όλο τον κόσμο. Τον Θεό τον έχω μέσα μου, και δεν μου χρειάζονται όλα αυτά, που κάνουν οι «Φαρισαίοι…».

Λέγοντας και ακόμα χειρότερα πιστεύοντας αυτά, δυστυχώς, δεν καταλαβαίνουμε ότι μεταβαλλόμαστε οι ίδιοι σε Φαρισαίο πρώτης τάξεως, ουσιαστικά επαναλαμβάνοντας τα ίδια του τα λόγια, ότι «εγώ ουκ ειμί ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων».  

 

Μια δεύτερη μορφή Φαρισαϊσμού είναι αυτή που μας χωρίζει εμάς τους Χριστιανούς, σε φατρίες, σε κάστες, σε αδελφότητες και θρησκευτικές, ενίοτε προσωποπαγείς ομάδες.

 

Έτσι οι μεν που ανήκουμε στην άλφα θρησκευτική Ορθόδοξη κίνηση, περιφρονούμε όλους τους άλλους. Κάποιοι άλλοι που ανήκουμε σε μια δεύτερη θρησκευτική ομάδα, αποστρέφομαστε όλους τους άλλους χριστιανούς και όχι μόνον δεν τους χαιρετούμε και δεν τους λέμε ούτε καλημέρα, αλλά και επιπλέον τους κακολογούμε για τα τρωτά που έχουν σαν άνθρωποι και αυτοί, ή για τα λάθη που κάνουν.

 

Άλλοι πάλι διακυρήτουμε και καμαρώνουμε γιατί είμαστε πνευματικοπαίδια του τάαδε πνευματικού πατρός, και όλους τους άλλους τους θεωρούμε δευτέρας κατηγορίας χριστιανούς. Πιστεύουμε ότι εμείς και μόνον έχουμε το προνόμιο της σωτηρίας ή την αποκλειστικότητά της.

 

Ας μη ξεχνούμε ότι τον πολυμερισμό των χριστιανών σε θρησκευτικές ομάδες, ή οπαδούς, τον καταδίκασε τελεσίδικα ο Απόστολος Παύλος. Τι θα πεί, έλεγε και έγραφε, ο των Εθνών Απόστολος:

«ἐγὼ εἰμι Παύλου, ἐγὼ δὲ Ἀπολλώ, ἐγὼ δὲ Κηφᾶ»,

Εγώ είμαι του Παύλου, εγώ του Απολλώ, εγώ του Κηφά.

«Μεμέρησται ο Χριστός;»

Δηλαδή διαιρείται ο Χριστός; Μήπως χωρίζεται σε κόμματα και ομάδες, και αδελφότητες, Μήπως πολυμερίζεται σε γεροντγάδες, πνευματικούς; Ασφαλώς όχι.

 

Και Διερωτάται:

«Τίς οὖν ἐστι Παῦλος, τίς δὲ Ἀπολλὼς ἀλλ᾿ ἢ διάκονοι δι᾿ ὧν ἐπιστεύσατε, καὶ ἑκάστῳ ὡς ὁ Κύριος ἔδωκεν;

Ποιός είναι, λοιπόν είναι, αυτός ο Παύλος και ποιός είναι αυτός ο Απολλώς, παρά υπηρέτες και απόστολοι του Θεού, δια των οποίων σεις εγνωρίσατε και εδεχθήκατε την πίστιν; Είμαθα υπηρέται του Θεού, ο καθένας ανάλογα με την χάριν και τα χαρίσματα, που μας έχει δώσει ο Κυριος.

 

«Όπου γὰρ ἐν ὑμῖν ζῆλος καὶ ἔρις καὶ διχοστασίαι». Τα πάθη μας, ο εγωισμός μας, η υποκρισία μας, και το να δειχνουόμαστε ότι κάποιοι δήθεν είμαστε, φτιάχνουν τις διαιρέσεις, τους πολυμερισμούς και τις προσωπολατρίες. Είμαστε όλοι παιδιά του ενός Θεού, ομολογούμε την ίδια πίστη, συμμετέχουμε στα ίδια μυστήρια, και έχουμε τον ίδιο στόχο. Στο πώς θα σωθούμε, δια του Κυρίου και Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού, που αυτός και μόνο θυσιάστηκε πάνω στο Σταυρό για τη σωτηρία μας. Για τη σωτηρία όλων μας. Γι΄αυτό, «υμείς δε Χριστού, Χριστός δε Θεού».

 

Ας αφουκραστούμε λοιπόν την έκκλιση του Αποστόλου Παύλου, προς τους Χριστιανούς όλων των εποχών:

«Παρακαλῶ δὲ ὑμᾶς, ἀδελφοί, διὰ τοῦ ὀνόματος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἵνα τὸ αὐτὸ λέγητε πάντες, καὶ μὴ ᾖ ἐν ὑμῖν σχίσματα, ἦτε δὲ κατηρτισμένοι ἐν τῷ αὐτῷ νοΐ καὶ ἐν τῇ αὐτῇ γνώμῃ».

 

Σας παρακαλώ αδελφοί μου, στο όνομα και εξ ονόματος του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού να είσθε όλοι ομόφωνοι και να λέγετε σαν από μια καρδία, την ίδια ομολογία της πίστεώς σας και να μη υπάρχουν μεταξύ σας σχίσματα και διαιρέσεις, αλλά να είσθε συγκρατημένοι, κατηρτησμένοι και ενωμένοι μεταξύ σας με τα αυτά φρονήματα και με την αυτήν γνώμην.

 

Μια τρίτη μορφή Φαρισαϊσμού, λεπτή και επικίνδυνη, δύναται να προσβάλει ευσεβείς χριστιανούς. Ενώ εκκλησιάζονται, εξομολογούνται, κοινωνούν των Αχράντων Μυστηρίων, μελετούν την Αγία Γραφή και τους Πατέρες, προσεύχονται πρωί και βράδυ, κάνουν δηλαδή τον πνευματικό τους αγώνα, και πηγαίνουν συχνά σε διάφορα προσκυνήματα και στους Αγίους Τόπους, και οι άνδρες στο Άγιον Όρος, εν τούτοις σιγά σιγά τους μπαίνει η ιδέα αμυδρά στην αρχή, ισχυρή και πιστευτή στη συνέχεια, ότι δεν είναι «ώσπερ οι λοιποί των ανθρώπων». Έτσι αργά αργά, και χωρίς να το καταλαβαίνουν από την αρχή, γεμίζουν από Φαρισαϊσμό, από υπερηφάνεια. Αντί να ασχολούνται με τις προσωπικές τους αμαρτίες, τις οποίες ελαχιστοποιούν, ασχολούνται με τις πτώσεις και τα λάθη των άλλων, τους οποίους συνεχώς κατακρίνουν με σκληρότητα και ασπλαχνία.

 

Ας  μη ξεχνούμε ότι:

·       «Τα μωρά του κόσμου εξελέξατο ο Θεός, ίνα τους σοφούς καταισχύνει και τα ασθενή του κόσμου εξελέξατο ο Θεός, ίνα καταισχύνει τα ισχυρά».

Ο Θεός διάλεξε αυτούς που είχαν άγνοια και ήταν αδύνατοι, για να ντροπίασει τους σοφούς και ισχυρούς, 

·       «Τα αγενή του κόσμου και τα εξουθενομένα εξελέξατο ο Θεός και τα μη όντα, ίνα τα όντα καταργήσει, όπως μη καυχήσηται πάσα σάρξ ενώπιον του Θεού».

Διάλεξε όντως ο Θεός άσημους και ταλαιπωρημένους ανθρώπους, έτσι ώστε κανείς να μη περηφανεύεται μποροστά του.

 

Μια τετάρτη επικύνδινη μορφή φαρισαϊσμού είναι ο τελωνικός φαρισαϊσμός. Εδώ έχουμε μια ανάμειξη των αρνητικών στοιχείων και του Τελώνου και του Φαρισαίου. Τα αρνητικά στοιχεία του τελώνου είναι τα μεγάλα και βαριά αμαρτήματα. Τα αρνητικά στοιχεία του Φαρισαίου, είναι η αυτοθέωση, η αυτοδικαίωση και η υποκρισία. Αυτά λοιπόν τα αρνητικά στοιχεία και των δύο τύπων συνυπάρχουν στον ίδιο άνθρωπο. Είναι αυτοί από εμάς που ενώ καθημερινά διαπράττουμε τα πιο μεγάλα θανάσιμα αμαρτήματα, εν τούτοις, όχι μόνον δεν μετανοούμε, όχι μόνον δεν συντριβόμαστε, όχι μόνον δεν εκζητούμε το έλεος του Θεού, αλλά καμαρώνουμε γι’ αυτά μας τα αμαρτήματα και τα διατυμπανίζουμε κιόλας σε όλους και κάνουμε και κάτι άλλο που είναι πολύ χειρότερο, πολύ απαίσιο. Κατηγορούμε δηλαδή και κατακρίνουμε συνεχώς και αποκαλούμε Φαρισαίους, κοροϊδεύοντας και ειρωνεύοντας όλους εκείνους τους χριστιανούς που αγωνίζονται νυχθημερόν για να τηρούν με πολύ κόπο τις Ευαγγελικές εντολές, να καλλιεργούν τις κατά Θεόν αρετές, να πολεμούν τα πάθη τους, να συμμετέχουν στα άγια μυστήρια, και να προσπαθούν να κρατηθούν πνευματικά όρθιοι και σώφρονες μέσα σ’ αυτή την εφιαλτική θύελλα της αποστασίας, της προστυχιάς και του υλιστικού φρονήματος που σαρώνουν απ’ άκρου εις άκρον ολόκληρον τον πλανήτη στις μέρες μας.

 

Ύπουλος λοιπόν ο Φαρισαϊσμός, που δόλια και επικίνδυνα παραμονεύει και αν δεν αντιδρασουμε, τελικά μας προσβάλει και μας καταστρέφει. Εμβόλιο για τα μικρόβια του Φαρισαϊσμού και της υποκρισίας είναι ένα και μόνο, το τελωνικό πνεύμα, το πνεύμα της συντριβής, το πνεύμα της μετανοίας, το πνεύμα της ταπεινώσεως. Ας ομολογήσουμε λοιπόν ως ο Τελώνης προς τον Κύριο και Λυτρωτή μας «ο Θεός μου ιλάσθητί μοι τω αμαρτωλώ». Σημείο αναφοράς ας είναι για μας η διδασκαλία του Χριστού και πρότυπο η επί γης  ζωή του. Ας αφήσουμε να συντρίψει το τείχος του εγωϊσμού στην καρδιά μας, η συναίσθηση της αμαρτολότητάς μας για να μπορέσουμε να  γευθούμε τη χαρά της επικείμενης γενήσσεως του Θείου βρέφους. Αμήν.